Als ik je vraag of je nog zonder AI kan, zal je waarschijnlijk zeggen: 'Ja, natuurlijk!' Maar vergis je niet: AI kom je al vaker tegen dan je denkt. Gebruik je Spotify of Netflix? Die aanbevelingen worden gestuurd door AI. Laat je je route bepalen door Google Maps? AI helpt je files te vermijden. Zelfs spamfilters in je e-mail en chatbots op websites draaien op AI. Zonder dat je het doorhebt, maakt AI je leven al een stuk makkelijker.
En net zoals AI stilletjes een rol speelt in je dagelijks leven, doen bedrijven er steeds vaker hun voordeel mee. Van slimme chatbots tot geavanceerde data-analyses: AI wordt steeds meer geïntegreerd in het bedrijfsleven. Maar snapt iedereen in je organisatie eigenlijk hoe AI werkt? Weet je team hoe beslissingen tot stand komen, welke risico’s er zijn en hoe je AI verantwoord gebruikt? Dit draait allemaal om AI-geletterdheid: de kennis en vaardigheden om AI goed in te zetten.
Tijdens onze AI inspiratiesessies en trainingen komen vaak dezelfde vragen naar voren:
- Wat gebeurt er met alle informatie die ik invoer in een AI-tool? Denk aan prompts, pdf’s, foto’s – wat doet een tool als ChatGPT of Copilot daar eigenlijk mee?
- Welke informatie mag ik geven aan een AI-tool? En hoe zit het met bedrijfsgevoelige informatie?
- Is de betaalde versie van ChatGPT veiliger dan de gratis versie?
- Gratis is toch eigenlijk nooit echt gratis? Je betaalt met je informatie, toch?
- Welke AI-tools mag ik überhaupt gebruiken van mijn werkgever?
- Ik vind AI eng, het gaat zo snel – neemt het straks mijn werk over?
Dit zijn geen onbelangrijke vragen. AI kan geweldig helpen, maar alleen als je weet hoe je het goed gebruikt en waar de risico’s liggen. Vaak merk ik dat er binnen bedrijven grote verschillen zijn in kennis en gebruik. In sessies komt regelmatig naar voren dat sommige medewerkers AI al volop inzetten, terwijl hun leidinggevende of collega's daar totaal niet van op de hoogte zijn. Soms worden AI-tools zelfs volledig geblokkeerd, uit angst dat het misgaat.
Maar vergeet niet: medewerkers kunnen AI privé gewoon (en eenvoudig en gratis) gebruiken en die kennis (of die risico’s) meenemen naar het werk. Het volledig blokkeren is naar mijn mening dus vaak een kortzichtige oplossing.
Waarom AI-geletterdheid een must is
AI biedt bedrijven een enorme kans: efficiënter werken, beter inspelen op klantbehoeften en slimme analyses maken. Maar zonder basiskennis kun je flink de mist in gaan. Denk aan onbedoelde discriminatie in AI-beslissingen, het verkeerd interpreteren van AI-gegenereerde informatie of het overtreden van privacyregels. Sinds 2 februari 2025 is AI-geletterdheid zelfs een wettelijke eis voor bedrijven die AI-systemen gebruiken of aanbieden.
Kortom: als je met AI werkt, moet je zorgen dat je team snapt hoe het werkt. AI is geen magische zwarte doos, maar een hulpmiddel dat goed gebruikt moet worden.
Hoe pak je AI-geletterdheid in je bedrijf aan?
Gelukkig hoef je AI-geletterdheid niet in één dag perfect te regelen. Het is een proces dat je stapsgewijs opbouwt. Dit is hoe je het slim aanpakt:
Stap 1: Breng in kaart wat je al hebt
Voordat je aan de slag gaat, is het handig om eerst een nulmeting te doen. Welke AI-systemen worden binnen je bedrijf gebruikt? Wie werkt ermee? En hoe goed begrijpen medewerkers de risico’s en mogelijkheden? Een simpele interne enquête kan al een hoop inzichten opleveren. Vaak blijkt dat medewerkers AI al gebruiken (denk aan tools als ChatGPT, Copilot of Claude), maar zich er niet van bewust zijn of niet weten hoe ze er het maximale uit kunnen halen.
Stap 2: Bepaal je doelen
Niet iedereen hoeft AI-expert te worden, maar iedereen moet wél weten hoe AI binnen zijn of haar werk wordt ingezet. Bepaal daarom per afdeling of rol wat het minimale kennisniveau moet zijn. Een marketeer die AI gebruikt voor copywriting heeft andere kennis nodig dan een HR-medewerker die AI inzet voor werving en selectie.
Bij onze sessies zien we vaak deelnemers die er al wel van gehoord hebben, maar er nog nooit echt mee gewerkt hebben. Sommigen hebben misschien eens meegekeken met een collega, partner of zoon of dochter, maar verder is het nieuw terrein. En dan heb je de sceptici, die binnenkomen met de houding: ‘Ik zit hier wel, maar AI is niks voor mij.’ Mooi om te zien hoe ook zij na afloop van onze training enthousiast zijn en ineens mogelijkheden zien. De verwondering is groot als ze beseffen hoe eenvoudig en praktisch AI kan zijn, en dat AI al veel langer bestaat dan sinds eind 2022 toen ChatGPT in ons leven kwam 😉.
Stap 3: Ga aan de slag met training en bewustwording
Training is key. Organiseer interne workshops of betrek externe experts. De focus ligt op drie gebieden:
- Technisch: Hoe werkt AI en wat zijn de beperkingen?
- Ethisch & juridisch: Hoe voorkom je fouten, misbruik en schendingen van de privacywetgeving?
- Praktisch: Hoe haal je het maximale uit AI zonder blind te vertrouwen op de uitkomsten?
Veel bedrijven gebruiken al ChatGPT en Copilot, maar medewerkers halen er vaak niet de gewenste resultaten uit. De oorzaak? Gebrek aan vaardigheden in prompting. Een kleine aanpassing in hoe je een vraag stelt, kan een wereld van verschil maken in de output. Daarom besteden we in onze trainingen veel aandacht aan hoe je AI effectief gebruikt.
Bij Get a Grip houden we de trainingen die we geven praktisch en interactief. We geven uitleg met o.a. filmpjes en foto’s, doen quizzen (is dit echt of door AI gemaakt?), laten deelnemers opdrachten uitvoeren en vragen hun mening. Ik deel ook altijd hoe ik AI tools zelf gebruik en dus mijn eigen ervaringen – inclusief fouten die ik zelf heb gemaakt. Zo blijft het luchtig en leerzaam tegelijk.
Stap 4: Evalueer en blijf leren
AI ontwikkelt zich razendsnel, en dat betekent dat AI-geletterdheid geen eenmalig project is. Plan regelmatig updates en trainingen in, bijvoorbeeld als er nieuwe AI-wetgeving komt of als je nieuwe tools gaat gebruiken. Maak AI-geletterdheid een vast onderdeel van je bedrijfsstrategie en zorg dat het geen ondergeschoven kindje wordt.
AI-geletterdheid als concurrentievoordeel
Een goed geïnformeerd team werkt efficiënter, maakt betere beslissingen en voorkomt problemen. AI slim en verantwoord inzetten zorgt ervoor dat je bedrijf niet alleen voldoet aan de regelgeving, maar ook beter presteert. AI-geletterdheid is geen ‘moetje’, het is een kans om je bedrijf futureproof te maken. Kortom: zorg dat je team snapt hoe AI werkt, zodat het een krachtig hulpmiddel blijft en geen onbekende factor die voor verrassingen zorgt. AI is fantastisch – mits je weet hoe je ermee omgaat. Wil je hiermee aan de slag? Laten we een keer sparren over wat AI-geletterdheid voor jouw bedrijf betekent en hoe Get a Grip je daarbij kan helpen.
Lieneke de Wolf
Bronnen: Autoriteit Persoonsgegevens, Frankwatching, ICT Recht
